Σ έναν πεινασμένο σκύλο δίνουν τροφή, απέναντι στην οποία αντιδρά με εκδηλώσεις ευχαρίστησης. Όμως ενώ τρώει του καίνε το πόδι, και φυσικά ο σκύλος απαντά με ένα αίσθημα πόνου. Ύστερα από αρκετό καιρό που γίνεται αυτό το διπλό «παιχνίδι» (ευχαρίστηση – πόνος), ο πειραματιστής καίει το πόδι του σκύλου, μα τώρα χωρίς να του δίνει τροφή. Ο σκύλος που έγινε μαζοχιστής σαν ένας άνθρωπος, δείχνει κάτω από το κάψιμο όλα τα σημάδια της ευχαρίστησης, σάλια, κτλ. Ο εγκέφαλος του σκύλου έχει συνδέσει λοιπόν την ευχαρίστηση τροφή με τον πόνο, και ο συνειρμός είναι πια: ευχαρίστηση = πόνος (πειράματα Παυλώφ).
Στην αντίστοιχη ανωμαλία το ανθρώπινο πλάσμα νοιώθει μια ικανοποίηση σεξουαλική η ηθική με τον πόνο. Η ικανοποίηση αυτή δοκιμάζεται αν το κάνουν να υποφέρει είτε σωματικά με πόνο, είτε ψυχικά με ταπεινώσεις, περιφρόνηση, κα.
Θεωρημένος έτσι ο μαζοχισμός δεν είναι παρά ένα εξαρτημένο αντανακλαστικό, όπου εμφανίζεται η ευχαρίστηση εξαρτημένη από τον πόνο. Βλέπουμε έτσι κατά κάποιο τρόπο μετατοπισμένη στον άνθρωπο, τη συμπεριφορά του σκύλου.
Η συνειδητή η ηθική δραστηριότητα σε πολλές από τις πράξεις μας, δεν είναι παρά ένα αθροισμα από περίπλοκα «αντανακλαστικά» που εδρεύουν στον εγκέφαλο, και συνεπώς κάτω από αυτή την οπτική δεν υπονοούν ούτε ελευθερία ούτε ευθύνη.
Η λαμπρή μηχανή που είναι ο εγκέφαλος είναι πριν απ όλα ένα θαυμάσιο αρμόνιο, που ο αριθμός των μηχανισμών του μπορεί να σπρωχτεί ως το άπειρο. Και όμως βλέπουμε εκατομμύρια ανθρώπους να παίζουν σ αυτό μόνο μερικές νότες, πάντοτε τις ίδιες, ενώ οι δυνατότητες τους θα μπορούσαν να εξαπολύσουν μεγαλειώδη έργα. Πολλοί άνθρωποι χαμένοι μέσα στις ψυχικές και πνευματικές τους συνήθειες δεν διαισθάνονται την ελευθερία και την ευθύνη τους, και δεν τολμούν τίποτα, ενώ η ευθύνη των γονέων τους για αυτόν τον «περιορισμό», είναι τεράστια.
Τον περιορισμό αυτό των δυνατοτήτων στον άνθρωπο που είναι η νεύρωση, θα τον δούμε αναλυτικότερα στη συνέχεια.
