Ο ψυχικός πόνος ταλαιπωρεί και βασανίζει και αυτό το ξέρουν καλά όσοι υποφέρουν από κρίσεις πανικού, φοβίες, έμμονες ιδέες και άλλες παρεκκλίσεις της προσωπικότητας. Όταν ο άνθρωπος δυσλειτουργεί αναφαίνεται πάντα η νεύρωση με την αγωνία της, τα συναισθήματα ενοχής, τις καταστάσεις κατάπτωσης που τη συνοδεύουν και πολλά άλλα συμπτώματα.
Ο ψυχαναλυτής ξέρει πως η ψυχική υγεία ή το πρόβλημα οφείλονται στις περιστάσεις που έζησε το πρόσωπο και ότι η νεύρωση είναι μια ασθένεια όπως οι άλλες. Αν αυτός που έχει αρρωστήσει από ίωση δεν είναι υπεύθυνος για αυτή, γιατί θα πρέπει να αποδοθούν ευθύνες σ αυτόν που υποφέρει από μία νεύρωση; Μπορεί να είναι κανείς υπεύθυνος για το νευρικό του σύστημα, τους γονείς του, την παιδική του ηλικία, την κοινωνία, την εφηβεία του, την αρρώστια του;
Στη νεύρωση δεν υπάρχει μια παθολογική περιοχή συγκεκριμένη που προσφέρεται στον ψυχαναλυτή, αλλά ένα άτομο που ασθενεί στο σύνολο της ύπαρξης του.
Η νεύρωση είναι ασθένεια που διαρκεί μια ολόκληρη ζωή, ενώ οι περιστάσεις που τη δημιούργησαν έχουν εκλείψει. Οι απωθήσεις και τα συμπλέγματα από την παιδική ηλικία μένουν μόνιμα στο ασυνείδητο και τρέφονται αδιάκοπα με νέα περιστατικά. Η ζωή του νευρωτικού προχωρεί, μα οι απωθήσεις και τα συμπλέγματα του παραμένουν αναλλοίωτα μέσα του, αόρατα, με τα συμπτώματα τους να εξακολουθούν να ξετυλίγονται.
Η νεύρωση είναι μια αποτυχημένη προσπάθεια προσαρμογής στη ζωή και στην καθημερινότητα, ενώ κάθε συμπεριφορά νευρωτική ανταποκρίνεται σε κάποια ψυχική ανάγκη. Με τη νευρωτική συμπεριφορά το πρόσωπο προστατεύεται από την αγωνία συνειδητή ή ασυνείδητη.
Θα μπορούσε κανείς να ρωτήσει: Αν η νεύρωση είναι μια ανάγκη, γιατί προσπαθούμε να την θεραπέψουμε;
Γιατί καταστρέφει, νοθεύει, παρεκτρέπει, κάνει το υποκείμενο να υποφέρει. Βυθίζει τον άνθρωπο σε μια αγχωτική μοναξιά και τον χωρίζει από τον εαυτό του και τους άλλους. Είναι σαν να ρωτά κανείς γιατί να εξαλείψουμε τον πυρετό σε μια αρρώστια αφού είναι αναγκαίος για τον οργανισμό; Δεν είναι ο πυρετός που θεραπεύουμε, αλλά ότι προκαλεί τον πυρετό. Έτσι και εμείς πρέπει να εξαλείψουμε ότι προκάλεσε τη νεύρωση, πρέπει να εξαλείψουμε την ασυνείδητη αγωνία. Πρέπει να ανακαλύψουμε αυτή την αγωνία που έχει βυθισμένες τις ρίζες της στα βάθη της προσωπικότητας.
Πρέπει ο νευρωτικός να πάψει να έχει ανάγκη από την νεύρωση του. Αυτή, όπως και ο πυρετός, όταν γίνει άχρηστη παύει από μόνη της.
Σήμερα υπάρχει πολλές φορές μια παρεξήγηση σχετικά με την νεύρωση. Πολλοί πιστεύουν ότι δεν είναι σπουδαίο πράγμα και ότι η θέληση μπορεί να τη καταπολεμήσει. Αλλά πως θα μπορούσε να θεραπέψει κανείς με τη βοήθεια της λογικής και της θέλησης, κάτι το ασυνείδητο;
